Menopauza
Podstawowy przewodnik po perimenopauzie i menopauzie.
Menopauza jest po prostu faktem dla większości kobiet: kiedy osiągniemy pewien wiek, przejdziemy przez pewne zmiany fizyczne, psychiczne i bardzo często emocjonalne, ponieważ nasze systemy rozrodcze i hormony zaczną się zmieniać.
Chociaż większość kobiet dorasta ze świadomością, że w końcu dojdą do menopauzy, temat ten nadal jest owiany tajemnicą, tabu i stygmatami. Rozmowy na temat menopauzy są ograniczone, przez co wiele kobiet może się zastanawiać: co dokładnie dzieje się z moim ciałem, kiedy dochodzę do menopauzy?
Prawda jest taka, że menopauza nie jest taka sama dla wszystkich, co może utrudniać przewidywanie jak wpłynie na Ciebie Twoja menopauza. Oto wszystko, co musisz wiedzieć o menopauzie: czym jest, dlaczego się pojawia i jak może naprawdę wpłynąć na Ciebie i Twoje życie.
MENOPAUZA ma miejsce, gdy cykl menstruacyjny zatrzymuje się na pełne dwanaście miesięcy, sygnalizując koniec możliwości reprodukcji i rodzenia dzieci.
51 lat to średni wiek menopauzy w Polsce.
Według najnowszych statystyk światowych wiek menopauzy obniża się już do 47–48 lat.
Podczas okresu okołomenopauzalnego poziom estrogenu i progesteronu w organizmie zaczyna się wahać i spadać, powodując wystąpienie objawów okołomenopauzalnych. Estrogen i progesteron są głównymi żeńskimi hormonami rozrodczymi.
Nie tylko regulują cykl menstruacyjny, ale także odgrywają kluczową rolę w ogólnym zdrowiu. Jak zobaczycie poniżej, poziom estrogenu może wpływać na nastrój, funkcje poznawcze, zdrowie kości i metabolizm.
Początek okresu okołomenopauzalnego nie jest jasno określony i może się różnić u różnych kobiet. Zazwyczaj zaczyna się w wieku 40 lat, ale niektóre kobiety wchodzą w okres okołomenopauzalny już w wieku 35 lat.
Transformacja menopauzalna: wiek i etapy
Złożoność menopauzy jest stosunkowo nowym elementem w podręcznikach medycyny. Niektóre przedstawiają menopauzę w kilku etapach.
Ujmując temat zwięźle, mamy trzy główne etapy: premenopauza, perimenopauza i postmenopauza.
PREMENOPAUZA
Dopóki mamy regularne miesiączki, znajdujemy się w fazie „re-produkcyjnej", czyli przedmenopauzalnej. Premenopauza zaczyna się w okresie dojrzewania i kończy wraz z początkiem menopauzy.
PERIMENOPAUZA
Kiedy miesiączka staje się nieregularna, wkraczamy w okres menopauzy, który często nazywany jest okresem okołomenopauzalnym. Początkowo miesiączka może być nieco kapryśna.
Może pojawiać się wcześniej lub później, może być dłuższa lub krótsza, mniej lub bardziej bolesna, cięższa lub lżejsza. Innymi słowy, wszystko może się zmieniać. A potem nie pojawi się wcale przez dwa miesiące lub dłużej. W tym czasie kobieta może doświadczyć takich objawów jak uderzenia gorąca, zmiana jakości snu, nastroju oraz funkcji poznawczych i niejedna bedzie sie wtedy czuje jak na karuzeli. Wiek, w którym rozpoczyna się okres pomenopauzalny różni się w zależności od pochodzenia etnicznego, czynników genetycznych i czynników związanych ze stylem życia. Przejście menopauzalne trwa zwykle od czterech do ośmiu lat, ale może trwać nawet lat czternaście.
POSTMENOPAUZA
Gdy od ostatniej miesiączki minie pełny rok, przechodzimy menopauzę i zaczyna się post menopauza. Załóżmy jednak, że nie macie okresu przez rok a potem niespodziewanie zegar sie resetuje i... znów jesteś w okresie okołomenopauzalnym! Wracacie wtedy do punktu wyjścia i ponownie będziecie iść w stronę etapu postmenopauzalnego. Co ważne, objawy zwykle zaczynają ustępować lub znikają kilka lat po ostatniej miesiączce, chociaz nie zawsze tak jest. Wiekszosé kobiet przechodzi menopauze w wieku od czterdziestu do piçédziesieciu ośmiu lat, a średni wiek menopauzy wynosi 51 lat i się obniża. Dokładny czas różni się jednak znacząco w zależności od osoby. Dodatkowo te ramy czasowe dotyczą wyłącznie kobiet przechodzących spontaniczna menopauzę, która występuje, gdy miesiączka zatrzymuje się w średnim wieku w wyniku procesu starzenia endokrynnego. Wiele kobiet przechodzi menopauzę w wieku młodszym, z różnych powodów.
WCZESNA LUB PRZEDWCZESNA MENOPAUZA
U niektórych kobiet menopauza pojawia się przed czterdziestym piątym (wczesna menopauza) lub nawet przed czterdziestym (przedwczesna menopauza) rokiem życia. U około 1 do 3 procent kobiet wczesna lub przedwczesna menopauza jest wynikiem wytwarzania przez jajniki niskiego poziomu hormonów rozrodczych, co jest stanem znanym jako pierwotna niewydolnosé jajników (ang. primary ovarian insufficiency, POI). Inne kobiety doświadczają menopauzy przedwcześnie lub wcześniej z powodu choroby autoimmunologicznej lub metabolicznej, infekcji bądź przyczyn genetycznych. Najczęstszymi przyczynami przedwczesnej lub wczesnej menopauzy są jednak zabiegi chirurgiczne i niektóre zabiegi medyczne. W tym przypadku menopauza nazywana jest indukowana i pod wieloma względami różni się od menopauzy spontanicznej.
MENOPAUZA INDUKOWANA
Wiele kobiet przechodzi menopauzę indukowana - owulacja kończy się wówczas w wyniku chirurgicznego usunięcia jajników (owariektomii) lub utraty funkcji jajników na skutek zabiegów medycznych, takich jak chemioterapia lub radioterapia. Kobiety, które miesiączkowały i którym usunięto chirurgicznie jajniki, wkrótce po zabiegu wejdą w menopauzę. U kobiet, u których jajniki przestają działać z innych powodów medycznych, menopauza również może wystąpić wcześniej. Zjawisko to określa się menopauza medyczna. Menopauza chirurgiczna może wystąpić bardzo szybko, podczas gdy menopauza medyczna może pojawić się w ciągu kilku tygodni lub miesięcy. Należy pamiętać, że częściowa lub prosta histerektomia, podczas której usuwa się macicę, ale pozostawia jajniki, zatrzymanie miesiączki, ale nie owulacje, i nie powoduje wczesnej menopauzy. Produkcja hormonów może się jednak zmniejszyć, a przepływ krwi do jajników zostać ograniczony. Może to spowodować wystąpienie objawów menopauzy wcześniej niż oczekiwano.
34 najczęstsze objawy okresu okołomenopauzalnego
-
Uderzenia gorąca
Nagłe epizody intensywnego uczucia ciepła, które pojawiają się często na twarzy, szyi i klatce piersiowej. Towarzyszy im potliwość, a ich częstotliwość i intensywność mogą znacząco wpływać na komfort codziennego życia. -
Nocne poty
Obfite pocenie się występujące podczas snu, które może prowadzić do przerywanego odpoczynku. Skutkują one nie tylko niewyspaniem, ale także mogą powodować uczucie dyskomfortu i obniżoną jakość regeneracji organizmu. -
Nieregularne miesiączkowanie
W fazie perimenopauzy cykle menstruacyjne mogą być nieregularne – czasem krótsze, czasem dłuższe, z różną intensywnością krwawienia. Te zmiany są naturalnym etapem przejściowym, który stopniowo prowadzi do całkowitego ustania miesiączkowania. -
Zmiany nastroju
Wahania nastroju to częsty objaw menopauzy, objawiający się nagłymi zmianami emocjonalnymi, od euforii po głęboki smutek. Zmiany te są wynikiem fluktuacji hormonalnych, które wpływają na funkcjonowanie mózgu. -
Depresja
Niektóre kobiety doświadczają depresji, która przejawia się trwałym obniżeniem nastroju, brakiem energii i utratą zainteresowania codziennymi aktywnościami. Objawy te mogą być nasilone przez zmiany hormonalne i stres związany z menopauzą. -
Lęk
Lęk i uczucie niepokoju są powszechne w tym okresie, wpływając na codzienne funkcjonowanie. Hormonalne fluktuacje mogą wywoływać nagłe epizody lęku, które wymagają wsparcia zarówno emocjonalnego, jak i medycznego. -
Bezsenność
Trudności w zasypianiu i częste przebudzenia nocą to objawy, które dotykają wiele kobiet w okresie menopauzy. Bezsenność negatywnie wpływa na regenerację organizmu, powodując zmęczenie i obniżenie jakości życia. -
Przewlekłe zmęczenie
Uczucie chronicznego zmęczenia, niezależnie od ilości snu, jest częstym objawem menopauzy.Zmęczenie to może wynikać zarówno z bezsenności, jak i z wewnętrznych zmian metabolicznych. -
Problemy z koncentracją
Mgła mózgowa to termin opisujący trudności w koncentracji, zapominanie drobnych szczegółów i obniżoną wydajność umysłową. To objaw, który może utrudniać codzienne funkcjonowanie zarówno w pracy, jak i w życiu prywatnym. -
Problemy z pamięcią
Spadek poziomu estrogenów może prowadzić do chwilowych problemów z pamięcią, co objawia się zapominaniem ważnych informacji. Choć zmiany te są zazwyczaj subtelne, mogą wpływać na pewność siebie. -
Suchość pochwy
Niski poziom estrogenów powoduje suchość pochwy, co może prowadzić do dyskomfortu i bólu podczas stosunku. Suchość ta wynika z utraty naturalnej nawilżalności tkanek i zmniejszenia elastyczności. -
Ból podczas stosunku
Związany z suchością pochwy ból podczas stosunku, czyli dyspareunia, jest uciążliwym objawem menopauzy. Może on negatywnie wpływać na jakość życia intymnego i relacje. -
Spadek libido
Obniżenie popędu seksualnego to częsty problem, który dotyka kobiety w okresie menopauzy. Spadek libido wynika z hormonalnych zmian i wpływa na satysfakcję z życia intymnego. -
Szumy uszne i zawroty głowy
Gwałtowne wahania estrogenu i progesteronu w perimenopauzie mogą powodować zawroty głowy. Dzieje się tak dlatego, że wahania hormonalne mają wpływ na ucho wewnętrzne, metabolizm, serce i mózg. -
Trudności w utrzymaniu masy ciała
Zmiany hormonalne wpływają na spowolnienie metabolizmu, co utrudnia utrzymanie stabilnej masy ciała. Organizm zaczyna magazynować więcej tłuszczu, mimo że dieta pozostaje niezmieniona. -
Utrata masy mięśniowej
Po menopauzie dochodzi do naturalnej utraty masy mięśniowej, co wpływa na siłę i sprawność fizyczną. Mięśnie są kluczowe dla metabolizmu i regeneracji, dlatego ich spadek może prowadzić do osłabienia organizmu. -
Osteoporoza
Niski poziom estrogenów prowadzi do zmniejszenia gęstości kości, co zwiększa ryzyko osteoporozy. Osłabione kości są bardziej podatne na złamania, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. -
Bóle stawów
Bóle stawów są częstym objawem menopauzy, wynikającym z utraty masy mięśniowej oraz zmniejszenia elastyczności tkanki łącznej. Mogą one utrudniać codzienne funkcjonowanie i ograniczać mobilność. -
Bóle mięśni
Zmiany hormonalne mogą powodować przewlekłe bóle mięśni, które są wynikiem degradacji tkanki mięśniowej. Takie dolegliwości wpływają na komfort życia i codzienną aktywność. -
Suchość skóry
Spadek estrogenów powoduje zmniejszenie produkcji kolagenu, co prowadzi do suchości skóry. Skóra staje się mniej elastyczna i bardziej podatna na zmarszczki. -
Utrata elastyczności skóry
Oprócz suchości, skóra traci również swoją elastyczność, co skutkuje zwiotczeniem i pojawieniem się zmarszczek. To naturalny proces starzenia, który nasila się po menopauzie. -
Przebarwienia skóry
Hormonalne zmiany mogą prowadzić do pojawienia się przebarwień i nierównomiernego kolorytu skóry. Mogą one wpływać na estetykę i pewność siebie, choć są naturalnym elementem starzenia. -
Wypadanie włosów
Zmiany hormonalne często skutkują wypadaniem włosów, co sprawia, że stają się one cieńsze i mniej gęste. To zjawisko może być niepokojące, ale jest związane z naturalnym spadkiem estrogenów. -
Zmiany w dziąsłach
Okres okołomenopauzalny, szczególnie spadek poziomu estrogenu, może wpływać na zdrowie dziąseł. Często obserwuje się suchość jamy ustnej, zwiększoną wrażliwość dziąseł, a nawet większe ryzyko stanów zapalnych czy paradontozy. -
Zmniejszenie gęstości kości (osteopenia)
Oprócz osteoporozy, już na wcześniejszym etapie menopauzy może wystąpić osteopenia, czyli zmniejszenie gęstości kości. To sygnał ostrzegawczy, że kości stają się bardziej kruche i wymagają wsparcia przez dietę i aktywność fizyczną. -
Kołatanie serca
Kołatanie serca w okresie okołomenopauzalnym często jest związane ze zmianami hormonalnymi, szczególnie spadkiem poziomu estrogenu, który może wpływać na pracę układu sercowo-naczyniowego. Choć zwykle nie jest groźne, warto skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć inne przyczyny i zadbać o swoje zdrowie. -
Wzrost cholesterolu
Menopauza często wiąże się ze wzrostem poziomu cholesterolu, co zwiększa ryzyko miażdżycy. Monitorowanie lipidogramu i odpowiednia dieta mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia serca. -
Problemy z trawieniem
Hormonalne zmiany mogą wpływać na funkcjonowanie przewodu pokarmowego, powodując wzdęcia, zaparcia lub biegunkę. Zaburzenia trawienia mogą pogarszać samopoczucie i wpływać na ogólną energię organizmu. -
Problemy z oddawaniem moczu
Utrata siły mięśni dna miednicy może prowadzić do trudności z oddawaniem moczu, wywołując uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza. Ten objaw bywa uciążliwy i wpływa na komfort codziennego życia. -
Nietrzymanie moczu
Nietrzymanie moczu to częsty problem, wynikający z osłabienia mięśni dna miednicy. Może występować podczas wysiłku fizycznego lub nagle, co znacząco obniża jakość życia i pewność siebie. -
Infekcje dróg moczowych
Zmiany w strukturze układu moczowego i osłabienie mięśni miednicy mogą zwiększać ryzyko infekcji dróg moczowych. Częste infekcje mogą prowadzić do przewlekłych problemów zdrowotnych i wymagają regularnej kontroli u lekarza. -
Ból w dolnej części pleców
Bóle dolnej części pleców są częstym objawem związanym z menopauzą, często wynikającym z utraty masy mięśniowej i osłabienia struktur podporowych. Mogą one wpływać na mobilność i codzienną aktywność, wymagając wsparcia fizjoterapeutycznego. -
Uczucie zimna
Niektóre kobiety odczuwają zwiększone uczucie zimna, szczególnie w kończynach, co jest wynikiem spadku estrogenów. To uczucie może wpłynąć na komfort życia, powodując dyskomfort i obniżoną wydolność organizmu. -
Suchość oczu
Zmiany hormonalne mogą wpływać na nawilżenie oczu, prowadząc do uczucia suchości, podrażnień i zmęczenia wzroku. Ten objaw, choć często bagatelizowany, może wpływać na codzienną jakość życia, szczególnie przy długotrwałej pracy przy komputerze.
Menopauza to nie tylko zmiana rozrodcza w życiu kobiety — to głęboka zmiana neurologiczna, która może mieć wpływ na zdrowie mózgu i funkcje poznawcze.
Wraz ze zmianami hormonalnymi podczas przejścia w menopauzę, architektura naszego mózgu zaczyna się zmieniać. Obejmuje to zmiany w strukturze, łączności, przepływie krwi i metabolizmie — wszystko to możemy zwizualizować za pomocą zaawansowanych technik obrazowania mózgu.
Chociaż badania nad mózgiem w okresie menopauzy są wciąż stosunkowo młode, obecnie rozumiemy, że niektóre z typowych objawów menopauzy — takie jak uderzenia gorąca, obniżony nastrój i niesławna „mgła mózgowa” — są przejawami tych zmian w strukturze i funkcjonowaniu mózgu.
Menopauza to „neuroendokrynny stan przejściowy”. Należy do odrębnej kategorii zdarzeń biologicznych, które w przypadku kobiet obejmują trzy okresy: dojrzewanie, ciążę i (peri)menopauzę.
Są to zdarzenia życiowe, w których układy neurologiczne i hormonalne kobiet przechodzą razem z jednego stanu do drugiego.
Co to oznacza dla kobiet
- Te okresy są nieodłącznymi etapami życia osób urodzonych z jajnikami. Oczekuje się, że dojrzewanie i menopauza nastąpią zawsze i następują.
- Te przejścia wynikają z programowania biologicznego i są częścią procesu „starzenia się neuroendokrynnego”, który różni się od starzenia chronologicznego.
- Przejście menopauzalne jest związane ze zmianami w wielu układach regulowanych przez estrogen. Dlatego może zwiększać podatność na pewne funkcje regulowane przez estrogen. To z kolei może prowadzić do różnych objawów i zagrożeń.
W istocie zrozumienie menopauzy jako „przejścia neuroendokrynnego” zapewnia dokładną perspektywę — taką, która uwzględnia zarówno jej złożoność, jak i wyjątkowość. Chociaż menopauza jest nieodłącznym aspektem urodzenia się z jajnikami, może wiązać się z ryzykiem i podatnością, których nie należy lekceważyć, bagatelizować ani pozostawiać bez leczenia. Zbyt wiele kobiet przechodzących menopauzę nadal nie otrzymuje odpowiedniej opieki lub żadnej opieki.
Świadomość i edukacja są kluczowe, aby poruszać się po tej transformacyjnej fazie z odpornością, godnością i wzmocnioną samoopieką. Niech żadna kobieta nie czuje się samotna ani niesłyszana w swojej podróży menopauzalnej!
Jak kobiety mogą wspierać siebie w okresie okołomenopauzalnym?
Okres okołomenopauzalny to czas zmian, które mogą wpływać na samopoczucie fizyczne i emocjonalne. Choć menopauza jest naturalnym etapem życia, wiele z nas doświadcza uciążliwych objawów, takich jak uderzenia gorąca, wahania nastroju, problemy ze snem czy spadek energii. Na szczęście istnieje wiele sposobów, aby złagodzić te dolegliwości i poczuć się lepiej. Oto kilka sprawdzonych metod, które mogą pomóc.
Hormonalna terapia menopauzalna (HTM) – wiedza daje wytchnienie
To jedna z najskuteczniejszych metod łagodzenia objawów menopauzy. Polega ona na uzupełnieniu niedoborów estrogenu i progesteronu, co przynosi ulgę w przypadku uderzeń gorąca, nocnych potów, suchości pochwy czy wahania nastrojów. Ważne jest jednak, aby decyzja o rozpoczęciu HTM była zawsze podejmowana w konsultacji z lekarzem. Każda z nas jest inna, a terapia musi być dostosowana do indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia.
Niestety, wokół HTM krąży wiele mitów i nieporozumień. Nie warto opierać swojej opinii na plotkach – zamiast tego warto zdobyć rzetelną wiedzę. Hormonalna terapia może być bezpieczna i skuteczna, jeśli jest odpowiednio dobrana i monitorowana. Wiele kobiet, które zdecydowały się na HTM, przyznaje, że przyniosła im ogromną ulgę i poprawiła jakość życia.
Naturalne wsparcie – zioła i adaptogeny
Dla kobiet, które nie mogą lub nie chcą stosować HTM, istnieją naturalne alternatywy. Możecie sięgać po zioła i adaptogeny, które mogą pomóc w łagodzeniu niektórych objawów menopauzy. Warto jednak pamiętać, że naturalne metody nie mają tak silnego działania jak hormonalna terapia menopauzalna. Przed sięgnięciem po zioła warto skonsultować się z lekarzem, aby uniknąć niepożądanych interakcji z innymi lekami.
Ruch to codzienny wybór – małe kroki, duże zmiany
Aktywność fizyczna to jeden z najlepszych sposobów na poprawę samopoczucia w okresie menopauzy. Ruch to nie tylko treningi na siłowni, ale także codzienne wybory. Spacer zamiast jazdy samochodem, schody zamiast windy, rower zamiast autobusu – to właśnie te małe decyzje mają ogromne znaczenie. Trzy treningi w tygodniu nie zastąpią codziennej aktywności, dlatego warto wprowadzić ruch do swojej rutyny.
Ćwiczenia siłowe są szczególnie ważne, ponieważ pomagają zachować masę mięśniową i gęstość kości, które naturalnie zmniejszają się wraz z wiekiem. Nie musicie od razu podnosić ciężarów – zacznijcie od prostych ćwiczeń z hantlami, taśmami oporowymi czy jogi. Ważne, aby ruch był regularny i dostosowany do Waszych możliwości.
Mądre jedzenie – więcej białka i wartościowych składników
Dieta w okresie menopauzy powinna być bogata w składniki odżywcze, które wspierają organizm. Warto zwiększyć ilość białka w diecie, ponieważ pomaga ono zachować masę mięśniową i przyspiesza metabolizm. Sięgajcie po chude mięso, ryby, jaja, rośliny strączkowe i produkty mleczne.
Nie zapominajcie o zdrowych tłuszczach (np. awokado, orzechy, oliwa z oliwek) oraz węglowodanach złożonych (pełnoziarniste produkty, warzywa). Unikajcie przetworzonej żywności, cukru i nadmiaru kofeiny, które mogą nasilać objawy menopauzy.
Sen, odpoczynek i relacje – czas na siebie
Menopauza to doskonały moment, aby zwolnić i zadbać o siebie. Sen jest kluczowy dla regeneracji organizmu, dlatego postarajcie się o regularną rutynę snu. Stwórzcie wieczorne rytuały, które pomogą Wam się zrelaksować – ciepła kąpiel, czytanie książki czy medytacja mogą zdziałać cuda.
To także czas, aby przyjrzeć się swoim relacjom. Otaczajcie się ludźmi, którzy Was wspierają i dodają energii. Unikajcie toksycznych relacji, które odbierają Wam siły. Menopauza to moment, aby skupić się na sobie i swoich potrzebach.
Okres okołomenopauzalny to wyzwanie, ale także szansa na nowy początek. Dzięki wiedzy, odpowiedniej diecie, aktywności fizycznej i dbaniu o siebie możecie przejść przez ten etap z uśmiechem. Nie bójcie się szukać pomocy – czy to w postaci hormonalnej terapii, czy naturalnych metod. Pamiętajcie, że menopauza to nie koniec, a nowy rozdział w życiu, który może być pełen spokoju i satysfakcji.
W naszej kulturze skoncentrowanej na młodości menopauza jest często spychana w cień.
Jest albo obmawiana, wyśmiewana, a może nawet, co gorsza, wyciszana.
Zamiast być uznawana za znaczący kamień milowy w kobiecej podróży, menopauza jest kojarzona z zawstydzaniem z powodu wieku, spadkiem witalności, a czasami końcem naszego znaczenia jako kobiet.
W rezultacie pokolenia kobiet znosiły te stygmaty, zmagając się z brakiem informacji, zażenowaniem i bezradnością. To nie jest po prostu niesprawiedliwe. To ogromny problem zdrowia publicznego.
Niektóre statystyki, z którymi większość ludzi nie jest zaznajomiona:
- Kobiety stanowią połowę światowej populacji
- Wszystkie kobiety, które dożyją średniego wieku, doświadczą menopauzy.
- Do 2030 roku oszałamiający 1 miliard kobiet na całym świecie wejdzie w okres menopauzy lub będzie na jej progu. To OGROMNA liczba.
- Większość kobiet spędza prawie 40% swojego życia po menopauzie.
- Wszystkie kobiety mają mózgi!
- Ponad 75% wszystkich kobiet doświadcza objawów mózgowych w okresie menopauzy.
Już same te liczby powinny uczynić menopauzę kluczowym tematem społeczno-kulturowym, uzasadniającym kompleksowe badania i głębokie zrozumienie. Zamiast tego menopauza pozostaje jedną z najbardziej niedostatecznie zbadanych, niedostatecznie diagnozowanych, niedostatecznie leczonych i niedofinansowanych dziedzin medycyny!
Czas zmienić narrację. Wielu naukowców ciężko pracuje, aby znaleźć skuteczne sposoby radzenia sobie z wyzwaniami menopauzy – objawami i ryzykiem medycznym.
Jednak menopauza to nie tylko wyzwania; to także świętowanie odporności i zmiany.
Chciejcie wiedzieć więcej, bądźcie odporne i dbajcie o siebie!